بررسی امکان انتقال ژن جهش یافته aro a باکتریایی با واسطه آگروباکتریوم به گیاه گلرنگ (.carthamus tinctorius l)

گیاهان روغنی بعد از غلات به عنوان دومین منبع تامین کننده کالری برای جوامع بشری محسوب می شوند. گیاه گلرنگ به دلیل داشتن روغنی با کیفیت و محتوای بالای اسید های چرب، در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور بررسی امکان انتقال ژن جهش یافته aro a باکتریایی با واسطهagrobacterium tumefaciens به گلرنگ و بهینه سازی کشت بافت آن، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار، انجام گرفت. در آزمایش اول، صفات کالوس زایی و باززایی نوساقه ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل ارقام dincer و سینا در غلظت های مختلف هورمون های naa و bap روی محیط پایه ms، مورد بررسی قرار گرفت. پس از انتخاب بهترین محیط کشت و بهترین ریزنمونه، در آزمایش دوم کارآیی و فراوانی تراریختی ارقام مذکور با سویه های gv3101 و lba4404 اگروباکتریوم در محیط انتخابی حاوی 50 میلی گرم در لیتر کانامایسین مورد ارزیابی گرفت و در نهایت به منظور اطمینان و تأیید تراریختی گیاهان باززا شده، آنالیز pcr با آغازگرهای اختصاصی روی گیاهان انتخابی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر میزان کالوس زایی و باززایی نوساقه ها بین عوامل اصلی یعنی ارقام، ریزنمونه ها، هورمون naa و هورمون bap اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد مشاهده می شود. بررسی اثرات متقابل در خصوص صفات کالوس زایی و باززایی نشان داد که ارقام مورد بررسی در این آزمایش در واکنش به هورمون naa به طور مستقل عمل کرده اند؛ این در حالی است که تا حدودی تحت تاثیر هورمون bap قرار گرفته اند. از طرفی، ارتباط تنگاتنگی نیز بین رقم و نوع ریزنمونه برای صفت کالوس زایی وجود داشته است؛ اما این روند در مورد صفت باززایی مشاهده نشده است. در رابطه با نوع ریزنمونه مشاهده می شود که ریزنمونه ها هم تحت تاثیر هورمون naa و هم هورمون bap قرار گرفته اند. مقایسه میانگین ها برای صفت کالوس زایی نشان داد که بهترین محیط ها برای کالوس زایی ریزنمونه ها که بیشترین درصد تولید کالوس را داشته اند ترکیبات ( bap 0/5 و naa 0/5) و (bap 1 و naa 1) میلی گرم در لیتر به ترتیب با میانگین های 94/33 و 97 درصد بوده است. به علاوه، رقم dincer و ریزنمونه هیپوکوتیل واکنش بهتری را نسبت به کالوس زایی از خود بروز داده اند. در خصوص صفت باززایی، بیشترین درصد باززایی در ترکیب (bap 2 و naa 1/0) به میزان 35/07 درصد و در رقم dincer و ریزنمونه کوتیلدون به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس در مورد کارآیی تراریختی نشان داد که اختلاف بسیار معنی داری بین ارقام و سویه های اگروباکتریوم وجود دارد اما اثر متقابل بین این دو عامل غیر معنی دار شده است. در این رابطه، بالاترین درصد باززایی نوساقه های تراریخت در محیط انتخابی مربوط به رقم dincer و سویه lba4404 به میزان 20/61 درصد بوده است. آنالیز pcr گیاهان تراریخت نشان داد که فراوانی تراریختی در رقم dincer، 10 درصد بوده که در مقایسه با میانگین کل تراریختی در محیط انتخابی (قبل از آنالیز pcr) یعنی 16/96 درصد، کاهشی در حدود 7 درصد وجود دارد. به علاوه، تکثیر قطعه bp 1300 (حاصل از آغازگرهای eps1 و eps2) و قطعه bp 1800 (حاصل از آغازگرهای eps2 و 35sf) نشان دهنده حضور این ژن در گیاهان تراریخت رقم dincer می باشد.